جوان آنلاین: از جمله حقوق مالی که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق می‌گیرد، مهریه است که پس از فوت زن باطل یا ساقط نمی‌شود و از سوی ورثه وی قابل مطالبه است.
مرد هنگام اجرای صیغه نکاح، مال معین یا وجه نقدی را به عنوان دین بر عهده می‌گیرد که در صورت عندالمطالبه‌بودن مهریه و مطالبه زن، مکلف است آن را بپردازد و این حق ارتباطی به طلاق و نفقه ندارد چراکه به مجرد عقد زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بکند، بنابراین تا زمانی که مرد مهریه را به صورت کامل پرداخت نکرده باشد، این دین بر عهده او است و با فوت زن هم از بین نمی‌رود. حال ممکن است عده‌ای از اشخاص با سهم وراث از مهریه زن فوت‌شده و نحوه محاسبه آن آشنایی نداشته باشند که به همین جهت پرداختن به این مسئله امری ضروری به نظر می‌رسد.
چیستی مهریه
مهریه عبارت است از مالی معینی که دارای ارزش بوده که در عقد ازدواج از سوی مرد به زن داده می‌شود. در واقع بر مبنای ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض اینکه عقد نکاح، میان زوجین واقع شود، زن، مالک مهریه می‌شود و مواردی مانند عدم‌تمکین، سوءمعاشرت زن یا حتی فوت زوجه نسبت به دریافت هیچ تأثیری ندارد.
نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد اینکه مهریه جزو حقوق مالی زوجه است و با فوت زن باطل نمی‌شود بلکه مانند سایر حقوق مالی به ورثه زن منتقل می‌شود و در صورت درخواست وراث، شوهر مکلف است مهریه را به آنها پرداخت کند و اگر از پرداخت مهریه به ورثه زوجه متوفی امتناع کند، اموال شوهر از طریق اجرای احکام قابل توقیف است.
مطالبه مهریه از سوی وراث
مهریه زن فوت‌شده از سوی وراث وی قابل مطالبه است و در خصوص این پرسش که چگونه محاسبه می‌شود، باید گفت مهریه زن متوفی به نرخ سال فوت محاسبه می‌شود. همچنین اگر متوفی دارای فرزند باشد، سهم پدر و مادر از مهریه یک‌ششم است و مابقی به فرزندان خواهد رسید در غیر این صورت یک‌سوم سهم مادر و دوسوم سهم پدر می‌شود.
حال پرسش اساسی این است که مهریه زن فوت‌شده چگونه محاسبه می‌شود؟ به عبارت دیگر، زمانی که زنی فوت کند، مهریه وی به چه صورت محاسبه می‌شود.
محاسبه مهریه زن فوت‌شده
در خصوص اینکه مهریه زن فوت‌شده چگونه محاسبه می‌شود، می‌توان گفت اگر مهریه زن وجه رایج باشد، نحوه محاسبه آن در تبصره ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی آمده است که بیان می‌کند: «چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد، مگر اینکه زوجین حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.»
بنابراین اگر مهریه زن متوفی به پول ایران یعنی ریال باشد، در این صورت به نرخ روز محاسبه می‌شود. شیوه به‌روزرسانی مهریه نیز این گونه است که مهریه در شاخص سالانه همان سال وفات ضرب و بر شاخص سالانه سال ازدواج تقسیم می‌شود. به عنوان مثال، اگر در سال ۱۳۸۵ مهریه زن ۲۰۰ هزار تومان باشد و در سال ۱۴۰۲ پرداخت مهریه مطالبه شود، در این مورد لازم است این ۲۰۰ هزار تومان بر اساس تورم کشور معادل‌سازی و ما‌به‌ازای آن در سال پرداخت مهریه به وراث زوجه پرداخته شود.
نکته حائز اهمیت در این خصوص این است که اگر بعد از فوت زوجه مهریه مطالبه شود، در این صورت شاخص سال فوت ملاک است نه سال مطالبه، همچنین باید توجه داشت که اگر مهریه زن فوت‌شده سکه بهار آزادی یا ملک باشد، در این صورت ورثه می‌توانند به همان اندازه تعیین‌شده، مهریه را مطالبه کنند.
